اتصالات

اتصالات (Fitting) جهت تغییر راستا در لوله، تغییر قطر لوله، انشعاب¬گيري، اتصال لوله به دستگاه¬ها وصل کردن دستگاه¬ها به يكديگر و... کاربرد دارد.

اتصالات از لحاظ نوع اتصال به چند دسته تقسيم مي شوند:

اتصالات جوشي لب به لب Butt Welding Fitting

اتصالات محفظه اي مخصوص Socket Weld Fitting

اتصالات رزوه اي Screwed Fitting

اتصالات فشاري Compression Fitting

فلنج ها Flanges

به صورت مختصر برخی از فیتینگ¬ها و انواع اتصالات در زیر شرح داده¬ خواهند¬ شد.

اتصالات جوشي لب به لب Butt Welding Fitting

در اتصالات جوشی لب به لب دو سر اتصال مطابق استانداردهای معتبر نظیر ANSI B31.8 و یا ANSI B16.25 پخ زده شده (Beveled) و با رعایت فاصله لوله مورد نظر جوشکاری صورت می گیرد. معمولا محل جوش با یکی از آزمایش¬های غیرمخرب آزمایش می شود.

موارد استفاده: در بهره¬برداری فرایند¬ها، خطوط لوله انتقال و توزیع سیالات

مزایا: عملی¬ترین روش جوشکاری برای لوله¬های 2 اینچ و بالاتر، همچنین اتصالات پس از جوشکاری بدون نشتی و قابل اطمینان هستند ( البته پس از آزمایش¬های لازم بر روی جوش).

معایب: نفوذ جوش در داخل لوله بر روی جریان سیال اثر می¬گذارد.

انواع مختلف اتصالات جوشی:

زانویی (Elbow) و خم (Bend):

این دو نوع اتصال جهت تغییر مسیر کاربرد دارد. زانویی¬ها به دو صورت ساخته می¬شوند:

زانویي شعاع کوتاه (short radius) که درآن شعاع انحناء زانویی برابر قطر آن است. يعنيR=D که R شعاع انحناء وD قطر زانویی است. وجود شعاع خم کم ، سبب بروز افت شدید جریان در خط لوله می¬گردد. لذا در خط لوله از زانویی با شعاع کوتاه به ندرت استفاده می¬گردد.

زانویي شعاع بلند (Long Radius) که درآن شعاع انحناء زانویی ٥/١برابر قطر آن است. يعنی R=1.5D که R شعاع انحناء و D قطر زانویی است.

زانویی کاهنده علاوه بر تغییر جهت در مسیر، سایز لوله را کاهش می¬دهد.

زانویی برگشت (Return) دارای زاویه 180 درجه بوده و باعث برگشت 180 درجه¬ای جريان مي¬ شود. برگشت¬ها در ساخت کويل های مبدل¬های حرارتی و Vent مخازن مورد استفاده قرار مي¬ گيرند.

زانویی مایتر (Miter) برای تغيير مسير لوله های بزرگتر از 10 اينچ که در فشار پائين کار مي¬کنند و افت فشار در آنها زياد مهم نیست، کاربرد دارد. زانویی مایتر عموما از لوله و ورق تولید می گردد اما با توجه به پیچیدگی روش تولید از لوله، تولید از ورق استقبال بیشتری دارد. با توجه به نیاز طراحی و سهولت عبور سیال معمولا زانویی مایتر ۲ و۳ و۴ و۵ تکه تولید می¬گردد که متداول ترین طراحی بصورت ۴ تکه برای سایز ۹۰ درجه و ۳ تکه برای سایزهای کمتر از ۹۰ درجه است.

در خم ها شعاع انحناء بيشتر از٥/١برابر (٣ برابر و بيشتر) بوده و بسته به شرايط کاري توسط متقاضي کالا مشخص می گردد. به عنوان مثال، در سیستم¬های پودری و یا ذرات معلق به دلیل افزایش ضریب اطمینان سیستم و عدم افت فشار بالا در مسیر جریان، که سبب تشکیل رسوبات و انسداد مجرا می شود، لازم است که شعاع زانویی تا 10 برابر قطر اسمی لوله در نظر گرفته شود. چنانچه از لحاظ مكان محدوديت وجود نداشته باشد از خم ها استفاده می شود ولي در صورت محدوديت، ابتدا از زانویي شعاع بلند و درمکان های خيلي بسته و محدود از نوع شعاع کوتاه استفاده مي شود. زانویی ها معمولا در زاويه هاي ٤٥ و٩٠ و١٨٠ درجه و خم ها بسته به نوع سفارش معمولا ١٥ و٣٠ و٤٥ و٩٠ و١٨٠ درجه ساخته مي شوند.

کاهنده (Reducer):

از اين نوع اتصالات براي مواردی که نياز به کاهش قطر لوله باشد استفاده مي¬شود و به دو صورت ساخته مي-شود:

کاهنده هم¬مرکز (Concentric Reducer) که اکثرا به اين صورت ساخته مي¬شود. از کاهنده¬های هم مرکز زمانی که لوله¬ها در یک راستا قرار گرفته باشند استفاده می¬شود. در دهانه تخلیه پمپ (Discharge) از ردیوسر هم¬مرکز استفاده می¬شود.

کاهنده غيرهم¬مرکز(Eccentric Reducer) زمانی که محدودیت از نوع هم¬مرکزی وجود داشته باشد و یا نیاز به تخلیه سستم در مسیر افقی باشد از ردیوسر غیر هم¬مرکز استفاده می¬شود.

یکی از کاربردهای مهم ردیوسر غیر هم¬مرکز استفاده از آن در ورودی پمپ¬ها (charge) است. به عنوان مثال، اگر در سیال ورودی به پمپ مقداری گاز مثلا هوا وجود داشته باشد، در ردیوسر ورودی پمپ این هوا محبوس خواهد ماند و باعث انسداد بخشی از مسیر و یا حتی قفل هوا خواهد شد. علاوه بر این، این ذرات هوا می¬توانند باعث ایجاد کاویتاسیون در پمپ گردند. در این شرایط باید از ردیوسری استفاده گردد که قسمت بالایی آن صاف باشد تا از ورود هوا جلوگیری شود.

البته اگر سیال ورودی شامل هوا نباشد و دارای ذرات جامد باشد، غیر هم¬مرکز بودن ردیوسر باعث ته نشین شدن ذرات در قسمت پایینی ردیوسر می¬گردد. در این شرایط بهتر است که ردیوسر به گونه¬ای نصب گردد که قسمت صاف آن در پایین قرار گیرد. باید توجه داشت که در دهانه تخلیه پمپ (Discharge) نیازی به نصب ردیوسر غیر هم¬مرکز نیست.

اولت (Olet):

از اولت¬ها اتصالات فورج شده، جهت انشعاب¬گیری (Branch) از خط لوله اصلی (Header) زمانی که قطر انشعاب خیلی کمتر از خط اصلی باشد استفاده می¬شود. اولت¬ها براساس نوع اتصالی که با خط لوله دارند به اشکال مختلف تولید می¬شوند. در رابطه با ابعاد و اتصال اینگونه اتصالات از استاندارد MSS-SP-97 استفاده می¬شود. تمامی اولت ها برای اتصال به خط اصلی جوشکاری می شوند. به دلیل تحمل فشار های بالا جوشکاری اولت ها به وسیله جوش آرگون انجام می شود.

Weldolet

این نوع اولت برای اتصال به انشعاب، به صورت لب به لب (Butt Weld) جوشکاری می¬شود. بنابراین یک سر اولت که به انشعاب متصل می¬شود به صورت (Bevel End)دارای لبه¬های پخ کاری شده-است. شکل اولت باعث شده تا تمرکز تنش کمی در لوله انشعابی وجود داشته و تقویتی یکپارچه صورت بگیرد. ولداولت¬ها با زاویه¬ی 90 درجه بر روی خط اصلی قرار می¬گیرند. برای اتصال، قسمت قوس دار آن روی لوله نشسته و دور تا دور آن جوشکاری می¬شود این قسمت طوری طراحی شده که روی تمامی لوله¬های 2 تا 60 اینچ قابل اتصال و جوشکاری است. قسمت دیگر اولت هم دارای لبه های کونیک می باشد که به صورت لب به لب به لوله انشعاب جوشکاری می¬گردد. این اولت¬ها برای ایجاد انشعابات ¼ تا 4 اینچ قابل استفاده هستند.

Sockolet

از این نوع اولت برای گرفتن انشعاب ساکتی از خطوط اصلی استفاده می¬شود. این اتصال در کلاس-های 3000، 6000 و 9000 و برای انشعابات ¼ تا 4 اینچ تولید می¬شوند. از این اولت برای انشعاب با زاویه¬ی 90 درجه استفاده می¬شود و برای اتصال به لوله اصلی، قسمت قوس دار آن روی لوله قرار گرفته و دور تا دور آن جوشکاری می¬شود. این قسمت قابلیت اتصال روی لوله¬های 2 تا 60 اینچ را دارد و قسمت اتصال به انشعاب آن، به صورت ساکتی است که قطر داخلی آن برابر با قطر خارجی لوله مورد نظر بوده و لوله انشعاب در داخل آن قرار می گیرد و مرز بین لوله و ساکولت به وسیله جوشکاری پر می¬گردد.

Thredolet

از این نوع اتصال برای گرفتن انشعاب رزوه¬ای از خطوط اصلی استفاده می¬گردد. تفاوت این اولت با Sockolet و Weldolet در وجود رزوه¬های داخلی است که لوله و دیگر اتصالات به آن پیچ می شوند. این فیتینگ در کلاس¬های 3000 و 6000 تولید می¬گردند. Thredolet برای اتصال روی لوله اصلی قرار داده شده و جوشکاری می¬شود و برای اتصال به لوله انشعاب، لوله¬ای که سر آن رزوه دارد در داخل تردولت پیچ می شود. تردولت برای لوله¬های با سایز کوچکتر و برای مواردی که فشار طراحی کم است، کاربرد دارد.

Elbolet

از این نوع اتصال برای ایجاد یک شاخه مماسی کاهنده بر روی زانویی¬های شعاع بزرگ و کوچک استفاده می¬شود. این اتصال مستقیما روی زانویی جوش داده می شود و برای اتصال به انشعاب به سه روش جوش لب به لب، ساکتی و رزوه¬ای قابل استفاده است.

Nipolet

از این نوع اولت برای اتصال لوله اصلی به انشعابی با طول بیشتر استفاده می شود. از نیپولت برای تخلیه لوله (drain)، زهکشی و ونت¬ها (vent) استفاده می¬شود. نیپولت برای اتصال روی لوله اصلی قرار داده شده و جوشکاری می¬شود و طرف دیگر آن با اتصال ساکت ولد یا رزوه¬ای به لوله لنشعابی متصل می¬گردد.

Latrolet

از این نوع اتصال برای گرفتن انشعاب 45 درجه در کلاس¬های 3000 و 6000 و در سایزهای ¼ تا 4 اینچ ساخته می شود که برای اتصال روی لوله اصلی جوش داده می شود و برای اتصال به انشعاب به سه روش جوش لب به لب، ساکتی و رزوه ای قابل استفاده است.

Sweepolet

از این نوع اتصال برای ایجاد یک شاخه کاهنده 90 درجه بر روی لوله اصلی در لوله¬های با تنش تسلیم بالا که در صنایع نفت و گاز استفاده می¬شوند، بکار می¬رود. این نوع اتصال باعث ایجاد جریان مناسب و توزیع تنش یکنواخت می¬گردد.

Flangolet

در این نوع اتصالات، قسمت انتهایی اولت یک فلنج است و در مواردی که نیاز به تعمیر و نگهداری مداوم خطوط لوله است، از این اولت استفاده می شود. این اولت به وسیله جوشکاری به لوله اصلی متصل می¬شود و قسمت انشعاب به فلنج هم سایز بسته می¬شود.

اتصالات

انواع مختلف اتصالات جوشی:

کاهنده (Reducer):

اولت (Olet):

کالا تجارت فیدار